چرا بلاکچین می تواند اوبر (Uber) را از بین ببرد؟
مترجم: رضا نورمحمدی
دقیقا زمانی که پلتفرم‌های کسب‌وکار مانند اوبر(uber) فکر می‌کردند مدل کسب‌وکارشان منجر به پیروزی خواهد شد، یک تهدید بالقوه از سمت فناوری بلاکچین رو به افزایش است و ممکن است کسب‌وکار آنها را مختل کند. اگر مردم بتوانند مستقیما با راننده‌ها ارتباط برقرار کنند، چه کسی حاضر می‌شود از ساختارهای قبلی استفاده کند. اگرچه سوالات زیادی در خصوص تطابق کامل بلاکچین برای تسهیل ارتباطات وجود دارد، اما این ظرفیت در حال حاضر وجود دارد. چگونه بلاکچین می‌تواند اوبر را از بین ببرد؟
سیستم تجمیع‌کننده فعلی اوبر
شرکت‌هایی مانند اوبر شبیه تجمیع‌کننده‌ها یا مراکز تسویه متمرکز عمل می‌کنند و ارائه‌دهندگان سرویس را به افرادی که به سرویس‌های آنان نیاز دارند، متصل می‌کنند. تجربه کاربری این پلتفرم‌ها به نحوی‌ست که به نظر می‌آید شما مستقیما به ارائه‌دهندگان سرویس متصل شده‌اید و سیستم توزیع شده است. با این وجود، تمام این زیرساخت شامل سرورها و نرم‌افزارهای تجمیع‌کننده‌ها، مکانیزمی را برای تعامل افراد با یکدیگر فراهم می‌کند که توسط این پلتفرم کنترل می‌شود. در اوبر، شما به کمک اپلیکیشن یک درخواستِ وسیله نقلیه می‌فرستید و درخواست شما از طریق اپلیکیشن به شرکت ارسال می‌شود، سپس شرکت برای شما یک ای دی از وسیله نقلیه می‌فرستد و شما پول را برای آنها ارسال می‌کنید. اوبر، پروسه واریز پول به راننده را کنترل می‌کند. اما در ازای این سرویس چه چیزی دریافت می‌کند؟ آنها بخشی از کرایه را به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند. با داشتن یک سیستم متمرکز که همه کنترل را در دست دارد، آنان می‌توانند شرایط و قوانینی را برای توافق‌نامه‌های عملیاتی و خدماتی اعمال کنند. این امکان وجود دارد که برخی شرکت‌ها بتوانند غیرمستقیم ، اعمال قدرت کنند. این موضوع یک نقطه آسیب‌پذیر است که این صنعت را از دید اقدامات نظارتی مصون می‌دارد. حتی اگر این اتفاق نیفتد، این ساختار نمی‌تواند بدون قدرت متمرکز فعالیت کند و خیلی از افراد با نظرات متفاوت را از دست می‌دهد.
مزایای بلاکچین
قبل از اینکه درباره ظرفیت بلاکچین برای از بین بردن مدلهای کسب‌وکار معرفی شده توسط اوبر و سایر اقتصادهای مشابهی که به عنوان تجمیع‌کننده عمل می‌کنند، صحبت کنیم، لازم است با ویژگی‌های خاص بلاکچین که آن را به روشی بهینه تبدیل کرده آشنا شویم. اساسا بلاکچین یک دفترکل توزیع شده از رکوردهای متصل به هم ایجاد می‌کند که به دلیل استفاده از کلیدهای رمزشده، بسیار ایمن است. این داده‌ها در یک مکان ذخیره نمی‌شوند، بلکه در هر بلوک از زنجیره پراکنده می‌شوند و این کار، هیچ مجوزی از نهاد متمرکز لازم ندارد. ارائه‌دهندگان سرویس و مشتریان از طریق بلاکچین مستقیما با هم ارتباط برقرار می‌کنند و تبادلات ارز هم به کمک همین فناوری انجام می‌شود.
ظرفیت بلاکچین برای از بین بردن اوبر
امکان ایجاد تغییر مسیر توسط بلاکچین، برای شرکت‌هایی که مانند اوبر فعالیت می‌کنند، وجود دارد. هرچند که هنوز متغیرهایی هستند که بتوان آنها را کشف کرد. چطور ممکن است این اتفاق بیفتد؟ به جای داشتن یک سازمان متمرکز که به عنوان اتاق مبادلات فعالیت می‌کند، هرکس که می‌خواهد رانندگی کند، می‌تواند قسمتی از فراداده (metadata) را که بخشی از بلاکچین است، در پروفایل خودش داشته باشد. این فراداده می‌تواند شامل موقعیت‌هایی مکانی و یا سایر اطلاعاتی مانند تعداد دفعات مراجعه به آن راننده باشد که می‌تواند به پروفایل او اضافه شود. بنابراین، وقتی که فردی درخواست یک وسیله نقلیه می‌کند، بلاکچین می‌تواند گزینه‌های مرتبط را فیلتر کرده و آنها را به درخواست‌دهنده ارائه دهد و سپس تراکنش‌ها بین راننده و مسافر به‌صورت همتا به همتا و مستقیم در شبکه انجام شود.
Arcade City به‌عنوان یک نمونه اولیه
در حال حاضر فناوری‌هایی با قابلیت بلاکچین، نه تنها امکان از بین بردن اوبر را دارند، بلکه Arcade City این امکان را به واقعیت تبدیل کرده است. این اپلیکیشن در پاسخ به ناامیدی راننده‌ای به نام کریستوفر دیوید (Cristopher David) از قوانین و ساختار اوبر ایجاد شد. او فکر کرد که اوبرِ مبتنی بر زیرساخت بلاکچین چگونه خواهد بود. Arcade City ، بر پایه اتریوم فعال است که نه تنها ارز را غیرمتمرکز می‌کند، بلکه همه چیز را غیرمتمرکز خواهد کرد. درنهایت، دیدگاه دیوید منجر به اکوسیستمی باز شد که مرهون لطف مدیران و هیئت مدیره برای تعیین چارچوب‌های عملیاتی نیست.
با توجه به اقدامات شبانه‌روزی اولیه، 3000 راننده در 30 شهر برای ثبت‌نام در Arcade City هجوم آوردند. به نظر می‌رسد که Arcade City بازاری متفاوت برای سرویس‌های درخواست راننده ارائه داده است. همانطوری که دون تپسكات (DonTapscott) نویسنده «انقلاب بلاکچین» می‌پرسد: «چرا شما به شرکت 60 بیلیون دلاری‌ای به نام اوبر نیاز دارید؟»
منبع: forbes
